We bespreken dan de mogelijkheden die er zijn om mee te doen, wat natuurlijk ook afhankelijk is van de marktsituatie. Voor De Boekweit Cooperatie is het belangrijk dat telers lid worden, interesse hebben om voor tenminste een aantal jaren mee te doen, faciliteiten hebben om zelf te drogen en zelf willen schonen. Er is een mobiele voorschoner beschikbaar in Noord-Nederland. De boekweit moet met een maximaal vochtgehalte van 14% en boerenschoon worden aangeleverd. Er worden big bags beschikbaar gesteld die alleen gebruikt mogen worden voor boekweit. Telers krijgen een voorschot betaald in december van 50% van het verwachte prijsniveau. In maart volgt een 2e voorschot en in juni wordt de eindprijs uitbetaald op basis van de poolprijs. De poolprijs wordt vastgesteld afhankelijk van marktsegment zoals niet-gecertificeerd, Land van Ons pachter/leverancier, gecertificeerd biologisch, EKO, Demeter.
Hoe werkt het?
Akkerbouwers die geïnteresseerd zijn in de teelt van boekweit kunnen contact opnemen met De Boekweit Coöperatie:
Frank ter Beke
frank@nederlandseboekweit.nl
06-53151419
Peter Brul
peter@nederlandseboekweit.nl
06-57933452
Teelthandleiding
Het zaaizaad wordt geregeld door de coöperatie. Momenteel wordt een Russisch ras gebruikt met een grote korrel. Na het 1e jaar gebruiken de telers meestal eigen zaaizaad
Zaaitijd
Er wordt bij voorkeur gezaaid tussen 15 en 20 mei, direct na IJsheiligen. De jonge planten zijn behoorlijk vorstgevoelig, dus je moet oppassen met te vroeg zaaien. In een warme en ietwat vochtige bodem kiemt de boekweit heel snel en ontwikkelt zih dan ook vlot, zodat het onkruid goed onderdrukt. Ruim een maand na het zaaien begint de boekweit te bloeien. Het beste resultaat wordt verkregen als binnen drie dagen na begin van de bloei kasten met honingbijen worden geplaatst. Het mooiste is als de kasten er net staan als de boekweit vol in bloei komt, dan richten de honingbijen zich volledig op de boekweit. Twee volken per hectare zijn voldoende, maar zijn iha wel nodig voor een optimale opbrengst. de kasten blijven zo’n drie weken staan tijdens de hoofdbloei. Daarna kunnen de honingbijen naar andere gewassen en is de boekweitbloei gedurende de rest van het seizoen beschikbaar voor wilde bijen en andere bestuivers. Boekweit blijft doorgaans na die hoofdbloei doorbloeien tot aan de oogst, maar de later bevruchte bloemen geven dan geen rijp zaad meer.
Maaitijd
Afhankelijk van het weer wordt de boekweit 90 tot 100 dagen na het zaaien in het zwad gemaaid. Verreweg de meeste korrels zijn dan rijp en in het zwad kan een deel van de korrels nog versneld narijpen. Bij gunstige weersomstandigheden met goed drogend weer kan de boekweit in het zwad gedurende 4 tot 7 dagen indrogen tot 14 á 17 % vocht. De boekweit wordt afgeleverd aan de coöperatie met een max vochtgehalte van 14%. In de meeste gevallen moet op het bedrijf zelf nagedroogd worden. Het handigst is om dit te combineren met voorschonen, zodat geen kaf en onkruidzaden e.d. gedroogd hoeven worden en de boekweit boerenschoon geleverd kan worden. De boekweit wordt uit het zwad gedorste met een combine met pick-up. De combine moet zo schoon mogelijk zijn, zodat er geen of zeer weinig granen in de boekweit komen. Een groot aantal afnemers wil een gegarandeerd glutenvrij product en de coöperatie streeft naar een gecertificeerd glutenvrije productie. Partijen worden regelmatig onderzocht en tot nu toe zijn de resultaten dat glutengehalten beneden de detectiegrens zitten. Opbrengsten variëren, maar liggen doorgaans tussen 1.500 en 2.500 kg per ha. Op kleigronden worden wel opbrengsten gehaald boven 3 ton/ha.
Saldoberekening
De prijs van de boekweit is vanzelfsprekend afhankelijk van de prijs die de coöperatie weet te realiseren . Het is duidelijk dat alleen het produceren van boekweit op het landbouwbedrijf onvoldoende is om tot een goed salderend gewas te komen. Er is slechts een kleine markt voor ongepelde boekweit en de prijs is doorgaans laag. De Boekweit Coöperatie pelt de boekweit en levert korrels, grutten, meel en doppen aan afnemers . Er wordt geleverd in bulk ( 25 kg zakken of big bags) en in de loop van 2025 ook in eindverpakking van 0,5 of 1 kg. Daarmee wil de coöperatie een speler zijn op de Nederlandse markt en een boerenprijs realiseren van € 1,-/kg schone, droge boekweit of meer.
Bij een opbrengst van 1500 tot 2500 kg/ha worden dan bruto inkomsten gegenereerd van € 1.500 tot € 2.500 per ha. Het stro ( 2 – 4 ton/ha) wordt doorgaans verhakseld en draagt zo bij aan het organische stof gehalte van de bodem. In principe is het geschikt om te gebruiken als vervanger van graanstro in de (pot)stal.
Zaaizaad wordt vaak éénmalig aangekocht en vervolgens zelf vermeerderd, eventueel na te zijn geschoond door de coöperatie. Het is een extensief gewas, teeltkosten zijn iha laag. Grotere kostenposten zijn het zwadmaaien en dorsen, die doorgaans beide door een loonwerker gebeuren. Kosten van het maaien zijn circa € 120/ha en dorsen € 200/ha. Maaien wordt iha gecoördineerd vanuit de coöperatie, zodat dit zo efficiënt mogelijk gebeurt.
Boekweit geldt als een rustgewas en is sinds kort opgenomen in de ANLb. In Drenthe start in 2025 een eerste groep die gebruik maakt van de agrarische natuur subsidie met boekweit als variant op pakket 40 vogelgraan met stoppel. Het subsidiebedrag is € 1.400 per ha. Dat is een mooie aanvulling op het te realiseren saldo vanuit de commerciële opbrengst van € 800 tot € 1.88/ha.
